به گزارش نبض وطن، داوری در لیگ برتر ایران اگر از کار در معدن سخت‌تر نباشد، دست‌کمی از آن ندارد. فضای ملتهب و پرتنش فوتبال ایران باعث شده هر سوت داور، چه درست چه غلط، با هجمه‌ای سنگین از سوی بازیکنان، مربیان و حتی تماشاگران مواجه شود. دیگر فرقی نمی‌کند خطا در محوطه جریمه باشد یا در میانه میدان؛ واکنش‌ها اغلب خشمگینانه و پرتنش است.
در چنین شرایطی، ورود فناوری VAR به فوتبال ایران امیدی برای بهبود شرایط بود. اما حالا به نظر می‌رسد نه‌تنها مشکلات حل نشده‌اند، بلکه گاهی حتی پیچیده‌تر هم شده‌اند. استفاده محدود، سلیقه‌ای و نابرابر از این تکنولوژی در مسابقات مختلف، نه‌تنها عدالت را برقرار نکرده بلکه بی‌عدالتی را تشدید کرده است.
در فوتبالی که هنوز فرهنگ صحیح تعامل با داور جا نیفتاده است، تکنولوژی هم نمی‌تواند معجزه کند. و وقتی فقط برخی تیم‌ها و برخی مسابقات از آن بهره‌مند می‌شوند، همان عدالت حداقلی هم قربانی می‌شود.
دستگاه‌های VAR در کشور ما اسباب بازی است
نوذر رودنیل، پیشکسوت داوری کشورمان می‌گوید: من از سال ۲۰۱۸ که این تکنولوژی در جام جهانی روسیه مورد استفاده قرار گرفت، به‌طور کلی منتقد آن بودم. دلیلش هم این است که این تکنولوژی اجازه نمی‌دهد داور خودش تصمیم بگیرد و همیشه به پشتیبانی VAR امیدوار است.
وی می‌افزاید: این دستگاه‌هایی که در لیگ برتر کشورمان مورد استفاده قرار می‌گیرد، بیشتر شبیه «اسباب‌بازی» است. یا تصاویر را نمایش نمی‌دهد، یا برق قطع است و کار نمی‌کند. پس ما اساساً در آوردن این تکنولوژی دچار مشکل هستیم.
پیشکسوت داوری کشورمان ادامه می‌دهد: داوری که در اتاق VAR مستقر می‌شود، با داوری که در زمین سوت می‌زند متفاوت است. داورِ حاضر در اتاق VAR باید باتجربه‌تر باشد و تشخیص‌هایی که می‌دهد، دقیق‌تر از داور داخل زمین باشد؛ زیرا وقتی داور مسابقه از سوی اتاق VAR فراخوانده می‌شود تا تصاویر را مجدد بازبینی کند، یعنی «من دیدم چه اتفاقی افتاده؛ شما هم بیا و ببین تا تصمیم نهایی را بگیری»
رودنیل یادآور می‌شود: کمک داور ویدئویی آینده روشنی در فوتبال ما ندارد. زمزمه‌هایی به گوش می‌رسد مبنی بر اینکه فیفا قصد دارد VAR را حذف کند؛ در انگلستان هم برخی باشگاه‌ها اعتراض کردند و گفتند «ما این تکنولوژی را نمی‌خواهیم.»
وی خاطرنشان می‌کند: داوران فکر می‌کنند که با وجود VAR دیگر اشتباه کردن معنایی ندارد و بازی را راحت می‌گیرند. فرض می‌کنیم قرار است که شما به مسافرت بروید اما تایر اضافه با خود ندارید؛ در این وضعیت شما چگونه رانندگی می‌کنید؟ داوران هم در صحنه‌های حساس تصمیم‌ها را راحت می‌گیرند و با خود می‌گویند «اگر اشتباه بود VAR آن را برمی‌گرداند». این تکنولوژی به داوران اجازه نمی‌دهد که از توان خودشان در امر قضاوت استفاده کنند.
اعتراضات همیشه وجود داشته است ولی هر اعتراضی منطقی نیست
مسعود مرادی، داور بین‌المللی و بازنشسته فوتبال کشورمان در خصوص اتفاقات داوری که در لیگ برتر رخ داده است می‌گوید: امر داوری در سال گذشته، پر فراز و نشیب بود. داوری در این کشور، بیشترین ضربه را از ماجراهای فساد در فوتبال دریافت کرد. با توجه به پرونده فساد فوتبال و اینکه بخشی از آن گریبان گیر داوری فوتبال در این کشور شد، اعتماد نسبت به جامعه داوری پایین آمد و این یک ضربه جدی به داوری کشور بود.
وی می‌افزاید: حواشی در این زمینه زیاد بوده است. اعتراضات همیشه وجود داشته ولی قرار نیست هر اعتراضی منطقی باشد؛ بنابراین داوران کشور در سال گذشته، سال پرفشاری را پشت سر گذاشتند؛ این فشار می‌توانست همه چیز را به حاشیه ببرد اما عملکرد داوران، با توجه به شرایط راضی کننده بوده است.
کارشناس داوری کشورمان ادامه می‌دهد: من فکر نمی‌کنم زیر سوال بردن داوری در کشور درست باشد. فوتبال ما و داوری ما در یک سطح و در یک مسیر حرکت می‌کنند. اگر به دیگر کشورهای آسیایی هم نگاه کنید می‌بینید که آن‌ها هم فرا تر از داوری ما نیستند.
مرادی ادامه یادآور می‌شود: در کشور ما توقعات از داوری زیاد است و فشار زیادی به داوران تحمیل می‌شود. اگر تیم‌ها حرفه‌ای تر رفتار کنند و داوران هم عملکرد بهتری را با وجود VAR یه نمایش بگذارند، می‌توانیم به آینده امیدوار باشیم و نوید روزهای بهتر را به دنبال کنندگان فوتبال بدهیم.
به گزارش ایمنا، با تمام این تفاسیر، به نظر می‌رسد داوری در فوتبال ایران، بیش از آنکه نیازمند تکنولوژی‌های مدرن باشد، تشنه تغییر در نگرش، فرهنگ و رویکردها است. تا زمانی که جایگاه داور به عنوان مرجع نهایی در زمین فوتبال به رسمیت شناخته نشود، هیچ ابزار یا دستگاهی نمی‌تواند عدالت را به مسابقات بازگرداند.
نباید فراموش کرد که فشار مضاعف بر داوران، نه‌تنها از کیفیت قضاوت می‌کاهد، بلکه انگیزه و تمرکز آن‌ها را نیز تحت‌تأثیر قرار می‌دهد. ورود VAR با وجود تمام محدودیت‌ها، شاید امیدی باشد برای ارتقای عدالت، اما به‌تنهایی نمی‌تواند ناجی فوتبال ایران شود؛ مگر آنکه فرهنگ احترام به تصمیم داوران و مسئولیت‌پذیری تیم‌ها نیز دستخوش تحول شود.
در نهایت، اگر فدراسیون فوتبال قصد دارد «داوری» را از بحران خارج کند، باید علاوه بر تجهیز سخت‌افزاری، در آموزش، گزینش و حمایت از داوران نیز بازنگری جدی داشته باشد. تنها در این صورت می‌توان به آینده‌ای امیدوار بود که در آن داور، نه قربانی، بلکه ضامن سلامت رقابت‌ها باشد./ ایمنا
