به گزارش نبض وطن به نقل از شهروند، شبکه تلویزیونی «منوتو» یکی از پرحاشیه‌ترین رسانه‌های فارسی‌زبان خارج از کشور، پس از اعلام تعطیلی در اوایل سال ۲۰۲۴، خبر از بازگشت دوباره به صورت آزمایشی داده است. در شرایطی که اوضاع و احوال خاورمیانه در پرتنش‌ترین و متفاوت‌ترین روزهای سال‌های اخیر خود قرار دارد و اسرائیل به شکلی جنون‌آمیز دست به ماجراجویی‌های جنگ‌افروزانه در کشورهای مختلف می‌زند، به گوش رسیدن خبر بازگشت شبکه «منوتو» می‌تواند برای متخصصان عرصه رسانه تامل‌برانگیز باشد .آن هم در صورتی که دلیل تعطیلی این شبکه به گفته صاحبان آن، کمبودهای مالی به دلیل خصوصی و مستقل بودن شبکه بوده است. اکنون در خبر بازگشت مجدد صاحبان و کارمندان این شبکه اعلام کردند که برای شروع، تکیه آنها به منابع مالی و خرید اشتراک ایرانیان خارج از کشور است!
مبلغی که با یک حساب سرانگشتی برای گرداندن یک شبکه تلویزیونی خصوصی، منطقی به نظر نمی‌رسد. از سوی دیگر نمی‌توان در این موضوع تردید کرد که پخش آزمایشی شبکه «منوتو» در چنین روزهایی، به معنای مسموم کردن ذهن مردم ایران، در قالب یک دوره عملیات روانی جدید است. به نظر می‌رسد که گردانندگان این شبکه معاند، در وضعیت فعلی، به خیال خودشان آب را گل‌آلود دیده‌اند و برای تاثیرگذاشتن بر افکار عمومی به امید تغییر معادلات به سمت سلطنت‌طلبان و جبهه استکبار، خیز برداشته‌اند. این در حالی است که افت ضریب نفوذ شبکه‌های ماهواره‌ای فارسی زبان در سال‌های اخیر امری کاملا مشهود بوده و این شبکه‌های تلویزیونی به وضوح قافیه را به رسانه‌های مجازی باخته‌اند و دیگر ضریب نفوذ یک دهه قبل را در میان مخاطبان ندارند. به بهانه بازگشت شبکه «منوتو»، در این گزارش نگاهی داریم بر آسیب‌ها و تاثیرات منفی که برنامه‌های این شبکه، در جهت تغییر الگوها و سبک زندگی ایرانی_اسلامی داشته‌اند. به همین دلیل نیز نگاهی داریم بر نتایج ١٢ پژوهش معتبر ایرانی که با هدف بررسی میزان اثرگذاری این شبکه بر سبک زندگی ایرانیان انجام شده است. مقالاتی تایید شده از سوی وزارت علوم که به شیوه تحلیل گفتمان و با محوریت بازنمایی، منتشر شده‌اند.
بفرمایید الکل؟!
برنامه «بفرمایید شام» که با رویکرد ترویج فرهنگ خوردن مشروبات الکلی در شبکه «منوتو» پخش می‌شد آن چنان علنی و افراطی دست به این کار می‌زد که بالاخره با اعتراض بینندگان شبکه مواجه شد. بینندگان برنامه «بفرمایید شام» در پیامی که به برنامه «جواب» ارسال کردند خواستار تغییر رویکرد برنامه «بفرمایید شام» شدند. بینندگان در این پیام که از شبکه نیز پخش شد استفاده از مشروبات الکلی در برنامه «بفرمایید شام» را امری غیرعادی و بیش از اندازه خواندند و این کار را مغایر با فرهنگ ملی مذهبی ایرانیان دانسته و خواستار تغییر رویکرد دست اندرکاران این برنامه و عدم استفاده از مشروبات الکلی شدند. پس از پخش این پیام از برنامه جواب، تهیه کننده برنامه «بفرمایید شام» در پاسخ به این اعتراض استفاده از مشروبات الکلی در برنامه را امری عادی خوانده و شراب را به عنوان وسیله پذیرایی معمولی برای خانواده ها معرفی کرد و جلوگیری از مصرف مشروبات الکلی در این برنامه را غیر ممکن دانست! از آنجایی که دولت انگلیس بودجه شبکه «منوتو» را تامین می‌کرد، پیاده کردن اهداف این دولت توسط مسئولان شبکه «منوتو» امری طبیعی بود و شکست قبح این حرام بزرگ که مضرات بی شماری هم برای جوامع دارد مساله عجیبی نبود.
تطهیر دیکتاتور با آرشیو سرقتی!
تولید و پخش فیلم‌های مستند، یکی از نقاط قوت شبکه من و تو عنوان شده که بنا بر برخی ادعاها به خاطر دستیابی به آرشیو محرمانه رادیو و تلویزیون در سال‌های گذشته میسر شده است. این شبکه در راستای مشروعیت‌بخشی به حکومت پهلوی و ترسیم چهره‌ای موجه از پهلوی نخست، به تهیه مستندی جنجالی در این زمینه پرداخت. شبکه من و تو از مستند «رضاشاه» به عنوان یک روش جدید برای تاریخ‌سازی و تحریف تاریخ معاصر ایران استفاده کرد. تهیه‌کنندگان آن نیز درصدد ایجاد چهره‌ای جدید از رضاشاه و حکومت پهلوی در ذهن مخاطب هستند. این در حالی است که با بررسی اسناد و مدارک، مشخص می‌شود که بسیاری از اصلاحات اجتماعی و فرهنگی که به دوره رضاشاه و شخص وی انتساب می‌یابد، از زمان حکومت قاجاریه شروع شده که با توجه به عدم توان حکومتی و نفوذ کشورهای بیگانه تنها به صورت یک طرح نیمه‌کاره باقی مانده بودند. از سوی دیگر مستند به صورتی اصلاحات در آن دوره را بیان می‌کند که نقش اصلی روشنفکران در این اقدامات بسیار کم‌اهمیت است و گویی اندیشه بنیان این اقدامات را رضاشاه شخصا مطرح کرده بود؛ در حالی که این‌گونه نیست.
خودتخریبی از لندن تا تورنتو!
حق پخش، برنامه «ببین تی‌وی»، با محوریت سرگرمی، پیش از ساخته شدن، از شبکه ۴ تلویزیون انگلستان، خریداری شد. در این برنامه برنامه‌ساز، مجموعه‌از برنامه‌های درحال پخش در شبکه‌های فارسی‌زبان و صداوسیمای ملی را به شکل تقطیع‌شده، در اختیار شرکت‌کنندگان حضوری خود می‌گذاشت. هدف این برنامه انعکاس نظرات شرکت‌کنندگان حضوری آن که عمدتا ساکن انگلستان و کانادا هستند، بود. یافته‌ها نشان داده که برنامه «ببین‌تی‌وی» با تغییر در ارزش‌ها و هنجارهای مذهبی مخاطبان ایرانی سعی در تغییر سبک زندگی و ایجاد بی‌هویتی مذهبی و خودتخریبی در جهت از بین بردن حس میهن‌دوستی، در افراد داشت. در همین ارتباط، یکی از مهم‌ترین دستورکارهای شبکه‌های معاند، همواره این است که با تضعیف روحیه مقاومت جوانان، زمینه کاهش تاب‌آوری و تسلیم آنان برابر چالش‌ها و مشکلات را فراهم کنند.
دورهمی معاندین یا اتاق خبر؟!
اگر بخواهیم ویژگی‌های ارائه خبر در برنامه اتاق خبر شبکه «من و تو» را عنوان کنیم، باید به ارائه خبر در قالب گفت‌وشنود و قصه‌گویی اشاره داشته باشیم. دکور برنامه اتاق خبر و همچنین چینش نفرات آن نه‌تنها کاملاً متفاوت با استانداردهای پیش‌فرض در ذهن مخاطب ایرانی طراحی شده، بلکه تداعی‌کننده برخی برنامه‌های گفت‌وشنود در موضوعات سرگرم‌کننده است. این مسئله در ادبیات مجریان، شیوه صدازدن‌ها که همواره با اسامی کوچک و بسیار صمیمانه صورت می‌گیرد و همچنین انتقال کامل احساسات با استفاده از تکنیک زبان بدن در هنگام قرائت خبر یا شنیدن آن است. مجموعه اخباری که کاملاً هوشمندانه و جهت‌دار انتخاب شده است. در ادامه انعکاس اخبار منفی و بزرگنمایی و ضریب دادن به اخباری سطحی که در موارد بسیاری با دروغ‌پردازی رسانه‌ای همراه بود، برای تضعیف روحیه و ایجاد بمباران خبری در ذهن مخاطبان خود به کار گرفته می‌شد. خبرهای مربوط به آلودگی هوا، ترافیک، تصادفات جاده‌ای، برخی نارسایی‌ها در سیستم‌های اداره شهری، جرائم خیابانی از قبیل زورگیری، سرقت و صدها مورد از این قبیل مکرراً در برنامه‌های مختلف اتاق خبر جایگزین سایر اخبار شده و عکس‌های گزینشی در مورد هر کدام از این خبرها به‌علاوه بیان سوابق مشابه از این اتفاقات، برای مخاطب داخل کشور این‌گونه تداعی می‌کند که زندگی در ایران تا چه میزان سخت و ناخوشایند است. در کنار بیان این اخبار هر بار نیز سعی می‌شود سیستم‌های مدیریت شهری، دولتی، نیروی انتظامی و دیگر ارگان‌های مسئول را بی‌تفاوت و ناکارآمد نشان دهند. این‌گونه تصویرسازی نیز سبب می‌شود که مسئولیت بخش قابل‌توجهی از تصویرسازی در خصوص زندگی نامطلوب و ناامن در ایران متوجه نظام و دولت ایران در ذهن بیننده شکل گیرد.
یک میهمانی نازل با سوژههای سطحی
برنامه «سمت نو»، به گفته سازندگان، با حضور کارشناسان حوزه زنان و خانواده، آغاز به کار کرد. این درحالی بود که مجریان همیشگی که از این برنامه به آن برنامه می‌رفتند، این بار برای برنامه «سمت نو» تصمیمات تازه‌ای درنظر گرفته بودند. برنامه‌ای که درابتدا قرار بود، گره از مشکلات بینندگانش باز کند و در تماس‌های تلفنی به دنبال‌کنندگان راهکارهای کارشناسی ارائه دهد تا حد یک میهمانی نازل که هدفی جز رد و بدل کردن چند سوژه سطحی نداشت، ادامه پیدا کرد. مجریانی که نه سواد و تحصیلات مرتبط با این حوزه را داشتند و حتی در فن بیان نیز اجرایی ناامیدکننده و ضعیف از خود به جا گذاشتند! از بارزترین تبلیغات و شعارهایی که در این برنامه عنوان شد سگ‌گردانی و فرهنگ جایگزینی سگ و حیوانات خانگی به جای فرزند در خانواده‌های ایرانی بود. سیاست «منوتو» از ابتدا برای جا انداختن این فرهنگ، کم هزینه جلوه‌دادن نگهداری از حیوانات نسبت به فرزندآوری بود به طوری که بارها افراد به اصطلاح کارشناس در این برنامه اعلام کردند هزینه نگهداری از یک حیوان بسیار کمتر از بچه است. حتی یکی از این کارشناسان مدعی بود که مسئولیت نگهداری از سگ کمتر از بچه است و تا زمانی که سگ هست چرا باید مسئولیت یک انسان را پذیرفت؟
برگشتن به وقت، سردرگمی صهیونیست‌ها
بیشترین تاثیر سبک زندگی پس از بحران کرونا را شبکه من و تو بر مخاطبان ایرانی داشته و پس از آن شبکه نسیم و شبکه جم در رتبه‌های دوم و سوم قرار داشته‌اند. شبکه‌ای که ادعا می‌کرد به دلیل مشکلات مالی در آستانه تعطیلی است، طی سال‌های گذشته از همه ظرفیت‌های خود برای گفتمان‌سازی و معناسازی علیه جمهوری اسلامی ایران استفاده کرده و این شبکه با بهره‌گیری از تکنیک‌های متنوع عملیات روانی، تغییر هنجارها و ارزش‌ها و ایجاد یک سبک زندگی غربی و ضداسلامی را در میان مردم ایران در دستور کار خود قرار داده بود. به باور برخی جامعه‌شناسان، غرب‌زدگان ما در عمل نه اسلامی عمل می‌کنند و نه غربی. در این نگاه، انسان‌محوری افراطی و بی‌قیدی تنها چیزی است که این افراد و رسانه‌هایشان برای جوانان و خانواده‌های ایرانی به ارمغان می‌آورند. در بُعد رسانه‌ای حاکمیت این نگاه در رسانه‌هایی چون «منوتو»، که سرگرمی را هدف برنامه‌های خود برای مخاطب ایرانی قرار داده‌اند، به وضوح نمایان است. اگر بخواهیم موشکافانه و جامعه‌شناسانه به قضیه نگاه کنیم، امروز ما با افرادی به عنوان میدان‌دار ارزش‌های غربی در این رسانه‌ها مواجه هستیم که کم‌ترین اعتقادی به معدود اصول اخلاقی متفکران مکتب لیبرالیسم اولیه ندارند. در این نگاه با زیر پا گذاردن هر اخلاقی به نام محدودیت و سنت، نوع خاصی از سبک زندگی دنبال می‌شود که می‌توان آن را فرهنگ و سبک زندگی شیطانی نام‌گذاری کرد. بازگشت این شبکه آن‌هم در شرایطی که نیروهای صهیونیستی قادر به تکرار حملات پرفشار گذشته علیه ساکنان غزه نیستند و نیروهای مقاومت این روزها درحال جهاد تا آخرین قطره خون خود هستند، چیزی جز یک برنامه هدفمند برای اثرگذاری بر افکار عمومی نیست!
پول‌پاشی و عدم شفافیت
سال ۹۷ شفافیت مالی شبکه فارسی «منوتو» موضوعی بود که پس از حضور علی علیزاده تحلیگر مسائل سیاسی که در خارج از کشور زندگی می‌کند در یکی از برنامه‌های این شبکه پررنگ شد. علیزاده تحلیلگر سابق شبکه بی‌بی‌سی فارسی در برنامه اتاق خبر هفتگی این شبکه حاضر شد و سؤالی اساسی در رابطه با منبع مالی این شبکه را مطرح کرد. وی در این برنامه از گردانندگان این شبکه خواست تا بگویند توسط کدام کشور حمایت شده‌اند و چه نهادی منابع مالی این شبکه را تامین می‌کند. علیزاده در حساب کاربری خود نیز این سؤال را خطاب به تهیه کنندگان برنامه‌های شبکه «منوتو»» مطرح کرد. همچنین وی با انتشار پستی در یکی از صفحات شخصی خود در فضای مجازی اعلام کرد پس از بیان این سؤال و درخواست شفافیت منابع مالی شبکه «منوتو»، تعداد زیادی از کاربران برای او ویدئوهایی را فرستادند و از این درخواست او حمایت کردند. در تایید این موضوع نیز محمد لسانی در گفتگو با خبرگزاری «دانشجو» دلایل انحلال شبکه «منوتو» را این طور بیان می‌کند:«دیگر هیچ رنگی به حنای سلطنت طلب‌ها نمانده و این گویای این است که اسپانسرهای این شبکه‌ها که از سال ۱۴۰۰ خیز برداشته بودند و برنامه ریزی برای ۱۴۰۱ داشتند تیرهای‌شان به سنگ خورد. همچنین جدا شدن سیما ثابت و سایر تهیه‌کنندگان و سردبیران شبکه‌های این چنینی و ایران اینترنشنال، خبر تعطیلی ژانویه منوتو همگی نشان دهنده این است که علاوه بر به هم خوردن آرایش سیاسی براندازان، در آرایش رسانه‌ای‌شان هم به مشکل برخوردند و دیگر حتی رسانه‌های این‌ها از پس این عدم انسجام و علنی شدن دعواها هم برنمی آیند و در حال تعطیلی و انحلال هستند.»
زخم کاری عملیات‌های «وعده صادق١ و ٢» به صهیونیست‌ها
صادق امامی، عضو شورای سردبیری روزنامه «فرهیختگان» و کارشناس حوزه رسانه، معتقد است:« قدرت سخت ایران در عملیات وعده صادق ۱ و ۲ و همچنین اثر مهم رویدادهای منطقه بر افکارعمومی مردم ایران و منطقه و سنگین شدن کفه ترازو به نفع جمهوری اسلامی و درنهایت برپایی نمازجمعه به امامت آیت‌الله خامنه‌ای طرف اسرائیلی را بر آن داشته که فکری به حال وضعیت ناخوشایندش در جنگ نرم میان مقاومت و خود کند و بودجه لازم برای پخش دوباره برنامه‌های «منوتو» را فراهم آورد. اما این سلام دوباره با طراحی دقیق‌تری انجام شده است. شبکه «منوتو» در اطلاعیه‌ای که در چهاردهم مهرماه مبنی‌بر بازگشتش به ماهواره منتشر کرد استمرارش در پخش برنامه‌ها را به خرید اشتراک توسط ایرانیان خارج از کشور منوط کرد تا دم‌ودستگاهش را بی‌نیاز از بودجه دولتی نشان دهد و خود را در قامت یک شبکه کاملا خصوصی به مخاطبان سابق و جدید معرفی کند. اغلب می‌دانند که این شوآفی بیش نیست و تنها به درد بستن دهان کسانی که عقل‌شان به چشم‌شان است می‌خورد ولی باید دید که عاقبت اسرائیل و عروسک خیمه‌شب‌بازی‌اش یعنی رضا پهلوی در بازار کساد ماهواره به کجا ختم می‌شود.»
