به گزارش نبض وطن، این روزها «بچه زرنگ» به‌عنوان پرمخاطب‌ترین و جذاب‌ترین پویانمایی تاریخ سینمای ایران این روزها در حال اکران است. این مجموعه یکی از پدیده‌های جشنواره فیلم فجر سال گذشته محسوب می‌شود که توانست در چندین رشته نامزد دریافت جایزه شود و در روزهای جشنواره با فیلم‌های درام و رئال رقابت کرد.
این موضوع اتفاقی جدید در سینمای ایران بود که توجه‌ها را به حضور انیمیشن‌ها در بخش رقابتی اصلی جشنواره جلب کرد؛ در سینمای جهان، انیمیشن‌ها هم در جشنواره‌ها در کنار آثار برگزیده قرار می‌گیرند و همین اصل است که در تاریخ برگزاری اسکار و دیگر جشنواره معتبر، جایزه‌های مهمی به سازندگان انیمیشن‌ها رسیده است.
انیمیشن‌سازی حرفه‌ای در ایران عمر کوتاهی دارد که به دو دهه هم نمی‌رسد اما جشنواره فیلم فجر به عنوان اصلی‌ترین جشنواره داخلی آثار سینمایی، تا به حال کمتر به آثار انیمیشنی میدان رقابت می‌داد و بیشتر وظیفه داوری این آثار تنها به جشنواره فیلم کودک و نوجوان سپرده می‌شد. حالا اما چند سالی است که انیمیشن‌ها هم راهشان را در میان آثار اصلی جشنواره فجر باز کرده‌اند.
علاوه بر این، شمار زیادی از پویانمایی‌های تولید داخل در سال‌های اخیر توانسته‌اند مورد توجه جشنواره‌های خارجی باشند و حتی عنوان نامزدی و جوایزی را هم دریافت کنند. انیمیشن‌های موفق ایرانی در جشنواره‌های مختلف را در این نوشتار مرور و معرفی کرده‌ایم.
پسر دلفینی
یکی از حواشی سی و نهمین جشنواره فیلم فجر در سال ۱۳۹۹، انصراف انیمیشن «پسر دلفینی» از این جشنواره بود، دلیل این اتفاق هم قرار نگرفتن این انیمیشن در بخش رقابتی اصلی جشنواره اعلام شد. «پسر دلفینی» تا به حال در جشنواره فیلم شانگهای چین شرکت کرده است. اما یکی از افتخارات اصلی این فیلم فروش بسیار بالای آن در سینماهای روسیه است. از طرفی چون سال ۱۴۰۱ جشنواره فیلم کودک و نوجوان برگزار نشد، این فیلم فعلاً در هیچ جشنواره داخلی نتوانسته به رقابت بپردازد.
لوپتو
«لوپتو» با حضور در جشنواره فیلم کودک در پاییز سال ۱۳۹۹ توانست به دو جایزه برسد؛ پروانه زرین بهترین دستاورد فنی و هنری و همچنین جایزه ویژه دبیر جشنواره در حوزه کسب و کار، جایزه‌هایی بود که از این جشنواره به «لوپتو» رسید.
اما این انیمیشن در جشنواره‌های خارجی هم حضور داشت، از جمله در جشنواره فیلم مسکو، جشنواره کیدزفرست آمریکا، جشنواره یونیورسال کیدز استانبول، جشنواره سیه‌را بولیوی و جشنواره احمدآباد هند شرکت داشت. «لوپتو» توانست در نهایت جایزه بهترین فیلم انیمیشن را از جشنواره احمدآباد هند دریافت کند.
بچه زرنگ
انیمیشن «بچه زرنگ» پس از ۴۱ دوره که از برگزاری جشنواره فیلم فجر می‌گذرد، پرافتخارترین انیمیشن ایرانی در این جشنواره است. این فیلم در چهل و یکمین جشنواره فیلم فجر که بهمن سال گذشته برگزار شد، در شش رشته نامزد دریافت جایزه بود و با آثار غیر انیمشین رقابت کرد.
«بچه زرنگ» در رشته‌های تدوین، موسیقی متن، صداگذاری، فیلمنامه، کارگردانی و حتی بهترین فیلم نامزد دریافت جایزه بود که در پایان، جایزه بهترین انیمیشن به «بچه زرنگ» رسید. البته این فیلم به تازگی عنوان پرمخاطب‌ترین انیمیشن تاریخ سینمای ایران را هم به دست آورده است که چندی قبل در همین صفحه به طور ویژه و مفصل آن را معرفی کردیم.
فیلشاه
با وجود اینکه «فیلشاه» به عنوان اولین انیمیشن در تاریخ سینمای ایران به بخش رقابتی سودای سیمرغ سی و ششمین جشنواره فیلم فجر راه پیدا کرد اما گفته شد داوران آن را از داوری کنار گذاشتند چون قابل رقابت با بقیه آثار نبود. اما این فیلم در جشن حافظ همان سال جایزه بهترین دستاورد فنی و هنری را دریافت کرد.
«فیلشاه» در جشنواره انسی فرانسه و همچنین بازار جشنواره بین‌المللی کن به نمایش در آمد و مورد تحسین قرار گرفت، اما جایزه‌ای به آن تعلق نگرفت.
آخرین داستان
«آخرین داستان» را می‌توان پرافتخارترین انیمیشن ایرانی تاکنون دانست. این فیلم اولین نماینده سینمای انیمیشن ایران در بخش بهترین انیمیشن آکادمی اسکار بود که به بخش رقابتی بهترین فیلم نود و دومین دوره جوایز سینمایی اسکار راه یافت. همچنین این انیمیشن در جشنواره‌های مهمی مانند انسی فرانسه و کن شرکت داشت و مورد توجه قرار گرفت.
علاوه بر این، «آخرین داستان»، فهرست بلندی از جوایز در کارنامه این فیلم قرار دارد، مانند پروانه زرین بهترین کارگردان بلند پویانمایی و بهترین فیلمنامه بخش بین‌الملل در سال ۱۳۹۷ از سی و یکمین جشنواره بین‌المللی فیلم‌های کودکان و نوجوانان و جایزه ویژه هیئت داوران از همین جشنواره.
همچنین این فیلم، برنده اولین سیمرغ بلورین بهترین انیمیشن سینمای ایران از سی و هفتمین دوره جشنواره فیلم فجر هم شد. «آخرین داستان» در یازدهمین جشنواره بین‌المللی پویانمایی تهران هم برنده تندیس طلایی بهترین اثر بلند شد. این انیمیشن در جشنواره‌های جهانی هم بسیار مورد تحسین قرار گرفت، از جمله جایزه بهترین موسیقی در جشنواره بوچئون کره به این انیمیشن رسید. هم چنین «آخرین داستان» در سال ۲۰۱۸ در جشنواره‌های انیمیشن اسپانیا، آمریکای جنوبی و سن دیگو آمریکا جایزه بهترین انیمیشن بلند سینمایی را دریافت کرد.
بنیامین
«بنیامین» به بخش رقابتی جشنواره فیلم فجر راه پیدا نکرد اما توانست برنده جایزه بهترین انیمیشن سینمایی کشور در سی و دومین جشنواره بین‌المللی فیلم کودک و نوجوان اصفهان شود. همچنین این انیمیشن در میان جشنواره‌های جهانی مختلفی مثل جشنواره بین‌المللی انیمیشن و کارتون سئول (سیکاف ۲۰۲۱)، زوما در نیجریه، کووتو در تانزانیا و انیمافیلم در کشور آذربایجان شرکت داشت. «بنیامین» توانست در تانزانیا برنده بهترین فیلم داستانی و برنده بهترین کاراکتر انیمیشن شود.
فهرست مقدس
«فهرست مقدس»، افتخارات داخلی و خارجی زیادی را کسب کرده است، از جمله بهترین انیمیشن جشنواره فیلم فجر ۹۴ و جایزه ویژه هیئت داوران برای دستاورد تکنیکی درخشان از جشنواره فیلم‌های کودکان و نوجوانان اصفهان را در کارنامه‌اش دارد. علاوه بر این، «فهرست مقدس»، جایزه بهترین انیمیشن را از دو جشنواره مادرید اسپانیا و هالیوود مووینگ پیکچرز آمریکا در سال ۲۰۱۶ به دست آورد.
تهران ۱۵۰۰
«تهران ۱۵۰۰» به عنوان اولین فیلم پویانمایی که در ایران به اکران عمومی رسید هم زمان مورد توجه جشنواره‌های داخلی و خارجی قرار گرفت. «تهران ۱۵۰۰» در سی‌امین جشنواره فیلم فجر توانست در بخش بهترین فیلم اول کاندیدا شود و جایزه بهترین دستاورد هنری را ببرد و همچنین در چهاردهمین جشن حافظ در بخش بهترین دستاورد فنی و هنری کاندیدا شد.
این فیلم اولین نماینده ایران در جشنواره انیمیشن انسی فرانسه بود و هم چنین در جشنواره پیساف کره و فیوچر فیلم ایتالیا به نمایش درآمد.
رستم و سهراب
انیمیشن «رستم و سهراب» اولین بازمانده از جشنواره فیلم فجر در زمینه انیمیشن بود که اجازه حضور در این جشنواره را پیدا نکرد اما توانست در بازار جشنواره کن به نمایش در بیاید و همچنین در سال ۱۳۹۸ یعنی حدود ۷ سال پس از تولید فیلم، جایزه بهترین انیمیشن را از جشنواره فیلم سیدنی گرفت.
