به گزارش نبض وطن به نقل از روابط عمومی سازمان حفاظت محیط زیست، بلافاصله پس از سفر معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان حفاظت محیط زیست به استان سیستان و بلوچستان و بازدید از تالاب هامون، پیگیری حصول حقابه تالاب از طرف افغانستانی در دستور کار سازمان محیط زیست قرار گرفت و به همین منظور علی سلاجقه با ملأ برادر عبدالغنی، معاون رییس‌الوزرا طالبان درخصوص حقابه ایران از رودخانه هیرمند دیدار و گفت‌گو کرد.
این دیدار درحالی صورت گرفت که هیئت افغانستانی به منظور مذاکرات اقتصادی به ایران سفر کرده‌اند اما پیگیری‌های سازمان حفاظت محیط زیست دو کشور را برای کاهش آلام مردم طرفین مرزی خود درکنار هم به مذاکره کشاند.
در ابتدای این نشست، سلاجقه ضمن خیرمقدم به ملابرادر عبدالغنی و تاکید بر روابط برادرانه و ناگسستنی دو کشور مسلمان ایران و افغانستان اظهار کرد: مرز حدود ۹۶۰ کیلومتری میان دو کشور نه به معنای یک خط مرزی که ملت‌ها را از هم جدا کند بلکه به عنوان مرز برادری، برابری و صلح و دوستی است، هرچند دشمنان این دوستی و برادری را برنمی‌تابند و سعی می‌کنند بین ما مشکل ایجاد کنند، اما شعور رهبران و ملت‌های دو کشور، همیشه خنثی کننده توطئه‌های بدخواهان بوده است.
وی ادامه داد: کشور جمهوری اسلامی ایران، مقام معظم رهبری و رئیس جمهور ما همیشه مصائب افغانستان برایشان مصیبت محسوب می‌شده و سربلندی کشور دوست و برادر افغانستان برای ما امیدبخش و جزو آمال و آرزوهای ما است.
معاون رئیس جمهور تاکید کرد: امیدوارم تجربه‌ای که مردم افغانستان از کینه توزی‌ها و دشمنی‌های آمریکا و سایر هم پیمانانش مانند رژیم غاصب صهیونیستی کسب کردند، دستاوردی باشد برای اینکه اجازه ندهیم این کشورها پیوند برادری ما را از بین ببرند و هرگز یادمان نرود که دوست و دشمن ما کیست، ما ریشه‌های فرهنگی و مذهبی بسیاری با کشور شما داریم و ملت ما و شما در غم‌ها و شادی‌ها در کنار هم بوده‌اند و این رویه باید استمرار پیدا کند و به عنوان یک سیاست کلان پیش روی دو کشور باشد.
سلاجقه تصریح کرد: اگر کوچک‌ترین اختلالی در روابط دو کشور ایجاد شود، دشمن از همان نقطه نفوذ کرده و سعی می‌کند به روابط ما آسیب بزند. ما افغانستان و استعدادهای مردم آنها را به خوبی می‌شناسیم و توانایی‌های نیروی انسانی شما برای ما کاملاً شناخته شده است. لذا دوست داریم این استعدادها در اختیار کشور خودتان باشد و مردم افغانستان جلوتر از هر کشور دیگری به آبادانی کشور خود کمک کنند.
وی تاکید کرد: مهاجرین افغانستانی که در کشور ما دوستان و برادران ما هستند و آنهایی که شناسه دارند، مانند ایرانی‌ها از خدمات متعددی درکشور ما استفاده می‌کنند و ما به دنبال ساماندهی آنها هستیم، امیدوارم شرایط افغانستان به زودی به ثبات برسد و همه این مردم بتوانند به کشور خود بازگردند و خدمات خود را به جایی که واقعاً به آن تعلق دارند ارائه دهند.
وی اظهار داشت: تمام ظرفیت‌های اقتصادی ایران از جمله سرمایه‌گذاری‌ها، ظرفیت شرکت‌های تجاری و دانش بنیان، خدمات فنی مهندسی برای توسعه زیرساخت‌ها و… می‌تواند در اختیار کشور افغانستان قرار بگیرد تا به نحو احسن از این توانمندی‌ها استفاده کند. هدف اصلی ما توانمند کردن خود مردم افغانستان است و می‌خواهیم که شما سرمایه‌های انسانی خود را برای رفاه مردم استفاده کنید.
رئیس سازمان حفاظت محیط زیست، مسئله محیط زیست و به ویژه احیای تالاب هامون را یکی از محورهای ضروری همکاری‌های دو کشور دانست و گفت: همانطور که زمانی که زلزله شده و مردم شما دچار مصیبت می‌شوند، ایران نخستین کشوری است که برای کمک به افغانستان داوطلب می‌شود و احساس می‌کنیم که سریعاً باید به برادران خود در افغانستان با تمام توان کمک کنیم، این توقع می‌رود که شما نیز در زمان مشکلات به ما کمک کنید.
سلاجقه افزود: یکی از مشکلاتی که این روزها مردم ما را درگیر کرده است، مسئله گرد و غبار در شهر زابل و استان سیستان و بلوچستان ما است که هم باعث شده اقتصاد ما به شدت تحت تأثیر قرار بگیرد و هم به اقتصاد شما آسیب بزند. همانطور که شما هم می‌دانید محیط زیست مرز نمی‌شناسد و مسئله‌ای مربوط به یک کشور نیست و پارامترهایی مانند گرد و غبار، حیات وحش و… بحث‌هایی هستند که به همه کشورها ارتباط دارند. این روزها تغییر اقلیم نیز به شدت کشورهای منطقه ما را تحت تأثیر قرار داده که باید برای مقابله با آن به یکدیگر کمک کنیم.
وی اضافه کرد: همانطور که زلزله در هرات برای مردم شما مشکل ایجاد کرد، گرد و غبار نیز در زابل به شدت زندگی مردم را تحت تأثیر قرار داده و به یکی از آلام اصلی آنها تبدیل شده است و امیدوارم بتوانیم این مشکل را با کمک یکدیگر حل کنیم. گرد و غبار از دریاچه خشک شده هامون بلند می‌شود و از سمت زابل با توجه به جهت باد غالب که از شمال غرب به جنوب شرق است می‌آید و منطقه زرنج شما را نیز کاملاً تحت تأثیر قرار می‌دهد و اقتصاد و معیشت مردم ما و شما را با مشکل مواجه کرده است.
معاون رئیس جمهور اظهار داشت: گرد و غبار در حال حاضر یک مصیبت برای مردم زابل است و باعث شده تا مردم ما در رنج باشند. خشکیدگی تالاب هامون باعث شده تا اقتصاد مردم منطقه نیز که شغل‌های ماهی‌گیری، تفرج و گردشگری و به طور کلی اقتصاد وابسته به تالاب بوده است تحت تأثیر قرار گیرد. این موضوع اقتصاد مردم شما در زرنج و سایر روستاها شهرهای اطراف آن را نیز تحت تأثیر قرار داده و مختل کرده است.
سلاجقه تصریح کرد: این مشکل مرزنشینان ما و شما را با شدت با مشکل مواجه کرده و من در سفری که هفته گذشته به این استان داشتم، مشاهده کردم که ۱۸۰ روز مردم منطقه زیر شدیدترین بمباران گرد و غبار هستند، من مطمئنم که جنابعالی و مردم شما هم نمی‌خواهند برادران خود در زابل با این مشکل دست و پنجه نرم کنند.
وی تاکید کرد: ما در این بحث می‌توانیم یک طرح و پروژه مشترکی برای کنترل مناطق برداشت گرد و غبار در کشور دوست و برادر افغانستان داشته باشیم. ما در این دو سال دو نشست بزرگ بین‌المللی برای گرد و غبار داشتیم که یکی با حضور کشورهای منطقه و یکی هم با حضور ۵۰ کشور جهان و ۱۶ آژانس بین المللی برگزار شد. خوشبختانه در این نشست‌ها متوجه شدیم که همگرایی خوبی چه در سطح منطقه و چه در سطح جهانی برای مقابله با گرد و غبار وجود دارد.
رئیس سازمان حفاظت محیط زیست بیان کرد: همکاری‌های محیط زیستی ما و افغانستان که متأسفانه دشمن می‌خواهد این اتفاق نیفتد، می‌تواند الگوی مناسبی برای همکاری‌های بین دو کشور و در جهت رفع مشکلات مردم دو طرف مرز باشد. ما برای این کار آمادگی داریم و نقشه‌ای را تحت عنوان طرح عملیاتی زیر منطقه‌ای شرق و جنوب شرق کشور آماده کرده‌ایم و امیدواریم با همکاری کشورهای منطقه و به ویژه کشور افغانستان بتوانیم طرحمان را عملیاتی کنیم.
سلاجقه ادامه داد: ما در این نقشه برآورد کردیم که سالانه ۱۵ میلیون تن گرد و غبار از کانون‌های کشور افغانستان می‌آید و منطقه زابل و زرنج را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
یکی از تأثیرات اصلی گرد و غبار مختل کردن اقتصاد و معیشت مردم دو طرف مرز است به نوعی که دشت سیستان که در گذشته به عنوان انبار غله ایران معروف بوده، اکنون به دشتی که تنها منشأ برداشت گرد و غبار و ایجاد مشکل است، تبدیل شده است.
معاون رئیس جمهور گفت: من رویکرد شما و تأکیدی که بر ارتباط ملت‌های دو کشور در همه سطوح دارید را مثبت می‌دانم و امیدوارم که این همکاری به کوری چشم همه دشمنان دو کشور اتفاق بیفتد و معضلات طرفین بین مرز حل شود، ما کاملاً آماده‌ایم تا هر زمان که شما اعلام آمادگی کنید یک کارگروه مشترک تشکیل بشود تا بتوانیم در زمینه مسائل محیط زیستی همکاری کرده و مشکلات اقتصادی و اجتماعی مردم دو کشور را حل کنیم.
سلاجقه افزود: ما تمام مطالعات جامع را انجام داده نقشه‌ها را آماده کرده‌ایم و زمانی که شما اعلام آمادگی کنید این کارگروه تشکیل شده و به صورت میدانی و عملیاتی شروع به شناسایی نقاط برداشت گرد و غبار و تثبیت آنها می‌کنیم. درحال حاضر تالاب هامون با توجه به شرایط اقلیمی نیاز به مرطوب سازی دارد، یعنی قبل از اینکه به شرایط باشکوهی که در گذشته داشته و محل ارتزاق و رونق اقتصاد مردم بوده برسیم، در شرایط فعلی که مردم ما ۱۸۰ روز درگیر گرد و غبار غلیظ هستند نیاز دارد که آب رها شود تا هامون مرطوب شده و دیگر منشأ گرد و غبار نباشد که این اتفاق به نفع مردم هر دو کشور در ولایت نیمروز شما و در زابل ما است.
وی، امنیت محیط زیستی را زیرساخت تمام امنیت‌ها دانست و اظهار داشت: علاوه بر تمام مشترکاتی که ما داریم، مسائل مربوط به محیط زیست یکی از مشترکات اصلی ماست که باید با همکاری با هم مردم کشورهایمان را از این رنج و عذابی که در حوزه محیط زیست متوجه آنها شده است، نجات دهیم.
معاون رئیس جمهور خاطرنشان کرد: همانطور که در تمام مصائب مردم افغانستان در کنار آنها هستیم، امیدواریم که در حل این مشکل شما نیز به ما یاری برسانید.
به محض پرآب شدن هیرمند حقابه ایران را رهاسازی می‌کنیم
در ادامه این دیدار، ملابرادر عبدالغنی نیز اظهار داشت: امیدواریم مذاکرات ما با کشور شما به بهترین شکل پیش برود و نتایج مطلوبی برای مردم هر دو کشور داشته باشد. این نشانه برادری و لطف کشور شما به افغانستان است که بدون اینکه درخواستی مطرح شود، نیروهای امدادی جمهوری اسلامی ایران در زمان زلزله در کشور ما حضور پیدا کرده‌اند و به مردم ما کمک می‌کنند.
وی ادامه داد: ما سپاسگزار جمهوری اسلامی ایران هستیم و این لطف شما را فراموش نمی‌کنیم. جمهوری اسلامی ایران همیشه در کنار مردم ما بوده و ما این حمایت را با همه وجود حس کرده‌ایم، اکنون نیز برای پیگیری کمیته‌های مشترک کاری به ایران آمده‌ایم و امیدوار هستیم که این کمیته‌های کاری نتایج مطلوبی داشته باشد و ما با دست پر به افغانستان برگردیم.
معاون رییس‌الوزرا طالبان بیان کرد: ما درباره مهاجران افغانستانی برنامه‌های مدونی داریم تا هر موقع شرایط اقتصادی ما فراهم شد آنها را به کشور خود بازگردانیم و این بار سنگین را از دوش دولت و مردم ایران برداریم.
وی افزود: اگر آبی باشد ما هم به دنبال این هستیم که حقابه ایران را رهاسازی کنیم و دلیلی ندارد که بخواهیم از این کار امتناع کنیم. الان کشور ما درگیر خشکسالی است و همین خشکسالی باعث خشکی هامون شده است.
عبدالغنی برادر با اشاره به حضور ۲۲ ساله آمریکا در افغانستان گفت: حضور آمریکا به ما آسیب زد و زمانی که آمریکا را شکست داده و کشور را تحویل گرفتیم، زیرساختی در کشور ما نبود و ما هیچ منفعت اقتصادی از حضور آنها نبردیم. زمانی که آمریکایی‌ها از افغانستان خارج شدند، حتی هواپیماهایی که در فرودگاه‌های ما بود را نیز به عمد تخریب کردند. این دارایی‌های افغانستان بود اما اینها را تخریب کردند تا حکومت ما نتواند از آنها استفاده کند. آمریکایی‌ها پول‌های ما را در حساب‌ها بلوکه کردند تا نتوانیم از آن استفاده کنیم، هدف تمام این فعالیت‌ها این بود که امارت اسلامی را با رکود اقتصادی مواجه کنند، اما ما توانستیم اقتصاد خود را دوباره سرپا کنیم.
وی در پاسخ به درخواست رئیس سازمان حفاظت محیط زیست مبنی بر تشکیل کمیته‌های محیط زیستی مشترک و رهاسازی آب به سمت هامون گفت: ما در افغانستان اداره ملی حفاظت از محیط زیست داریم و قبول می‌کنیم که در اولین زمان مناسب مسئولان این اداره را به ایران بفرستیم تا در این خصوص با شما همکاری کنند، ما نیز از حضور هیئت خودمان در کشور شما و همکاری در حوزه مسائل محیط زیست و به ویژه گرد و غبار استقبال می‌کنیم.
عبدالغنی برادر در رابطه با رهاسازی آب توضیح داد: اگر که آبی باشد ما هم به دنبال این هستیم که حقابه ایران را رهاسازی کنیم و دلیلی ندارد که بخواهیم از این کار امتناع کنیم. الان کشور ما درگیر خشکسالی است و همین خشکسالی باعث خشکی هامون شده است. در زمانی که بارش‌ها مناسب باشد قطعاً رهاسازی آب نیز انجام خواهد شد و هامون بار دیگر پر آب می‌شود.
وی گفت: تعداد زیادی از مردم ما در ایالت نیمروز، در شهر زرنج و شهرهای اطراف آن مجبور شدند که به خاطر همین خشکسالی شدید کوچ کنند. درحال حاضر آبی در این منطقه وجود ندارد و به همین دلیل امکان حیات مسیر نیست.
به گزارش ایمنا، دریاچه و تالاب هامون در نزدیکی زابل در استان سیستان و بلوچستان، و در مرز با کشور افغانستان قرار گرفته است. گستردگی تالاب هامون در زمان پرآبی ۵۶۶۰ کیلومتر مربع است که ۳۸۲۰ کیلومتر مربع آن در خاک ایران و بقیه آن در خاک افغانستان است. در گذشته‌ای نه‌چندان دور تالاب هامون سومین دریاچه پرآب کشور ما بوده است، اکنون هامون به علت اینکه حقابه آن از رودخانه هیزمند رها سازی نمی‌شود کاملاً خشک شده و مشکلاتی را برای اهالی این استان ایجاد کرده است.
توجه ویژه دولت سیزدهم برای ارائه راهکارهای خشکسالی و تنش آبی در سیستان و بلوچستان باعث شد تا برای نخستین‌بار در خارج از تهران (هفته گذشته) نشست ستاد ملی مقابله با پدیده گرد و غبار در زابل برگزار و نمایندگان دستگاه‌های مسؤول با حضور در دل گرد و غبار تالاب هامون با مصائب مردم این استان آشنا شدند.
پیگیری اختصاص حقابه هامون در اولویت است
معاون رئیس‌جمهور و رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست در این نشست گفته بود: برای دومین بار در خصوص مساله گردوغبار در سیستان و بلوچستان و زابل حضور یافتم، تشکیل ستاد ملی گردوغبار کشور به صورت ماهانهه در سازمان محیط‌زیست کشور برگزار و در آن موضوعات بر حسب اولویت مطرح و توسط دستگاه‌های اجرایی پیگیری می‌شود که سازمان محیط‌زیست به عنوان دستگاه نظارتی و حاکمیتی فرایند کار را کاملاً پایش می‌کند.
علی سلاجقه افزود: مرطوب سازی دریاچه هامون در دستورکار دولت سیزدهم قرار دارد، مردم سیستان و بلوچستان نگران تأمین آب آشامیدنی نباشند چرا که دولت به هیچ وجه اجازه نمی‌دهد مردم با سختی مواجه شوند.
پیگیری حقابه هیرمند باید موضوع دائمی و جدی باشد
همچنین محمد کرمی استاندار سیستان و بلوچستان در این نشست با بیان اینکه پیگیری حقابه هیرمند باید موضوع دائمی و جدی باشد، اظهار کرد: درخواست داریم همانطور که برای دریاچه ارومیه ستاد ملی تشکیل شد برای دریاچه هامون نیز ستاد ملی تشکیل شود.
وی افزود: سیستان سال‌هاست دچار خشکسالی هست و پیرامون این معضل برنامه‌هایی در دستور کار بوده که بخشی از آنها اجرایی شده، بخشی در قالب مصوبه بوده یا در قالب مطالعات در حال انجام است و درخواست ما اینست که دانشگاه سیستان و بلوچستان با دارا بودن ۴۵۰ عضو هیأت علمی از ظرفیت مردم در راستای هم‌افزایی برای انجام مطالعات استفاده کند.
استاندار سیستان و بلوچستان تصریح کرد: باید دقت کرد زمان مطالعات زیاد طولانی نباشد تا حداقل بخشی از مطالعات را اجرایی و برای تأمین اعتبار آنها اقدام کنیم.
کرمی با بیان اینکه پیگیری حقابه باید موضوع دائمی و جدی باشد، ادامه داد: در حوزه آب اقدامات خوبی با همکاری وزارت نیرو و سازمان برنامه و بودجه انجام شده در حوزه تأمین آب برای شمال سیستان و بلوچستان برنامه‌هایی در حال اجرا است که حفر چاه‌های ژرف، انتقال آب دریا، انتقال آب تهلاب و جهاد آبرسانی از جمله آنها است.
