به گزارش نبض وطن، مهدی ضیغمی در برنامه صف اول درباره اقدامات سازمان توسعه تجارت برای ارتقای تجارت غیرنفتی کشور اظهار کرد: وظیفه اصلی این سازمان تشویق به توسعه تجارت با استفاده از ابزارهای در اختیار از جمله اعزام رایزن، مراکز تجاری، پرداخت مشوق‌های صادراتی و کمیته‌هایی است که مجوز صدور خدمات فنی مهندسی و تجارت صادر می‌کنند یا با دیده‌بانی از وضعیت تجاری جهان در کشورهای دارای ظرفیت، نمایشگاه برگزار می‌کنند.
وی با اشاره به سابقه صدور جوایز صادراتی افزود: در برهه‌ای از زمان تعداد قابل توجهی از قراردادهای فنی مهندسی از جوایز صادراتی استفاده کردند که این روند منجر به برنده شدن بسیاری از پروژه‌های فنی مهندسی در مناقصات شد، برای صادرکنندگان نیز محسوس است که این نوع خدمات چقدر تأثیر در تسهیل تجارت آنها دارد.
رئیس سازمان توسعه و تجارت ایران با اشاره به اقدامات این سازمان در زمینه واردات زیرساخت‌های تولید و مواد اولیه تاکید کرد: در زمینه مانع‌زدایی از روند توسعه صادرات، اقدامات از هم گسسته به تنهایی صدا ندارند، بلکه زمانی موفق می‌شویم که همه زنجیره توسعه تجارتی موجود در کشور متصل شوند؛ از جمله در زمینه دیپلماسی اقتصادی و قوانینی که در حوزه‌های بین‌الملل تصویب می‌شود یا سفرهای رئیس‌جمهور به کشورهایی که در تسهیل صادرات تأثیر دارند.
وی حضور دولت در بازار کشورهایی که پیش‌تر رابطه تجاری مناسبی با آنها نداشت را یکی از دیگر دلایل افزایش صادرات دانست و ادامه داد: در برخی کشورهای آفریقایی، اوراسیا و شرق آسیا به‌ویژه پس از سفر رئیس‌جمهور به سازمان ملل، گشایشی در حوزه بانکی و مالی تجاری برای مبادله ارز و پهلوگیری کشتی‌ها اتفاق افتاده است، همچنین رفت و آمد تجار و مقامات سیاسی اقتصادی باعث شده است با کشورهای بیشتری رابطه برقرار کنیم، همچنین پیوستن به اتحادیه اوراسیا، شانگهای و بریکس ناشی از تلاش رئیس‌جمهور، وزرا، دستگاه‌ها و نهادهای گوناگون است.
ضیغمی درباره روند ارائه مشوق‌های صادراتی به صادرکنندگان نیز گفت: از ابتدای سال تاکنون هیچ مشوقی پرداخت نشده است، با اینکه یکی از مهم‌ترین ابزارهای سازمان توسعه تجارت ابزار مشوق‌ها به‌شمار می‌آید که برای کمک به توسعه زیرساخت‌هایی مانند پایانه‌های صادراتی، خطوط منظم دریایی یا ایجاد سیستم تبادل بانکی هزینه می‌شود، اما در طول سال‌های گذشته در روزهای پایانی سال بودجه‌ای به عنوان مشوق صادراتی پرداخت می‌شود که حدود ۱۰ تا ۱۵ درصد اعتبار مصوب است و منجر به اتفاق بزرگی نمی‌شود.
وی اعتبار پرداخت شده به عنوان مشوق‌های صادراتی در سال گذشته را ۱۲۰ میلیارد برشمرد و خاطرنشان کرد: بخش زیادی از این اعتبار در اختیار پایانه‌ها و نمایشگاه‌ها قرار گرفت اما این حمایت‌های ناکافی نمی‌تواند منجر به سیاست‌گذاری مؤثر در این حوزه شود، بلکه لازم است از ابتدای سال مشوق‌ها پرداخت و در بخش‌های مناسبی سرمایه‌گذاری شوند.
سازمان برنامه و بودجه بخشی از مشوق‌های صادراتی را پرداخت کند
رئیس سازمان توسعه و تجارت ایران با اشاره به در پیش بودن مراسم بزرگی مانند نمایشگاه اکسپو خواستار پرداخت بخشی از مشوق‌های صادراتی به‌وسیله سازمان برنامه و بودجه شد و خاطرنشان کرد: اولویت امسال برای پرداخت مشوق‌ها، شرکت‌های دانش‌بنیان یا مدیریت خدمات صادرات است تا با این حمایت‌ها به تغییر در نگرش صادراتی کشور کمک کنیم، اما مشوق‌ها شامل بخش‌های دیگر نیز می‌شود؛ از جمله تأمین هزینه صادرات بار، شرکت در نمایشگاه‌های خارجی، ایجاد مراکز تجاری، پایانه‌های صادراتی و نمایشگاه‌هایی که قرار است در شهرستان‌ها ایجاد شوند.
وی بعضی حمایت‌های دیگر را از جنس کیفی دانست و گفت: تعیین رایزن بازرگانی در کشورهای دیگر هزینه‌هایی دارد، اما در برابر رفع مشکلات بازرگانان یا ایجاد زیرساخت‌های جدید این مبلغ قابل توجه نیست به همین دلیل در بسیاری از کشورها رایزن بازرگانی داریم که بسیار کمک‌کننده است و درخواست اعزام به کشورهای بیشتری وجود دارد.
ضیغمی کمک به جابه‌جایی پول و مشتری‌یابی را نوع دیگری از کمک در کشورهای بدون رایزن بازرگانی معرفی کرد و ادامه داد: اکنون در ۲۲ کشور جهان رایزن بازرگانی داریم که قرار است تا آخر امسال این عدد به ۳۲ کشور افزایش پیدا کند، همچنین در کشورهایی مانند امارات، چین، عراق، ترکیه، افغانستان و هند که حجم تجارت زیادی داریم، با یک رایزن نمی‌توان همه اقدامات را پوشش داد به همین دلیل نیازمند افزایش تعداد رایزنان و تأسیس نمایندگی از سازمان، در شهرهای مهم این کشورها هستیم.
وی وظیفه اصلی رایزنان بازرگانی را بازاریابی و بازارسازی به‌ویژه با تمرکز بر محصولات دارای ارزش افزوده در حوزه دانش‌بنیان، ساختمان و صنایع تکمیلی اعلام کرد و گفت: امسال مجوز شرکت در بیش از ۱۰۰ نمایشگاه در خارج از کشور صادر شده است که در گام‌های بعدی نیز رایزنان وظیفه رفع مشکلات بازرگانان و ترغیب تجار خارجی برای شرکت در نمایشگاه داخلی را بر عهده دارند که در نمایشگاه اکسپو توانستیم بیش از هزار و ۳۰۰ نفر از تجار را برای حضور در نمایشگاه‌های داخلی جذب کنیم.
رئیس سازمان توسعه و تجارت ایران با اشاره به بررسی عملکرد رایزنان هر سه ماه یک‌بار تصریح کرد: آمار نارضایتی در این بخش بسیار پایین بوده است، البته بر اساس واقعیت و ظرفیتی که وجود دارد ممکن است برخی رایزنان توان انجام برخی کارها را نداشته باشند، اما باید تلاش کند نیاز همه افراد را برطرف کند، به‌طور کلی وظیفه رایزنان مشاوره دادن و رفع مسائل بازرگانان است، اما از آنها انتظار می‌رود در گرفتن پروژه‌های مهم، به‌هم‌رسانی تجار بین دو کشور، در اختیار گرفتن فضای خوب نمایشگاهی و جذب هیئت‌های خارجی و تجار رده‌دار به کشور نیز فعالیت کنند.
وی استفاده از ظرفیت بانک مرکزی، وزارت راه و امور خارجه را برای فراهم کردن زیرساخت‌های حل مسئله در این زمینه ضروری دانست و گفت: در حوزه تجارت دهه‌ها است که برخی کارهای انجام نشده وجود دارد که لازم است برای حل سریع‌تر آنها از مسیرهای کوتاه استفاده کنیم، در بخش رایزن‌ها ظرفیتی وجود دارد که امکان فرستادن آنها به برخی کشورها وجود ندارد، بنابراین مراکز تجاری بخش خصوصی وظیفه دارند در حوزه شناخت به سایر تجار بازار کمک کنند، همچنین نقل و انتقالات تجاری و معرفی ظرفیت‌های ایران به کشورهای دیگر بر عهده آنها است.
وی تعداد مراکز تجاری تا قبل از دولت سیزدهم را ۱۰ مرکز پراکنده برشمرد و خاطرنشان کرد: اکنون ۵۰ مرکز تجاری در نزدیک به ۴۰ کشور دنیا ایجاد شده است که در کشورهایی مانند بوسنی و صربستان و برخی کشورهای شرق آسیا مثل اندونزی راه‌اندازی شد.
تعریف تجارت با کشورهای مختلف در دولت سیزدهم شتاب بیشتری گرفت
ضیغمی درباره توافقنامه‌های تجارت آزاد جدید از جمله بریکس و شانگهای اظهار کرد: تجارت‌های آزاد و ترجیحی منجر به اتفاقات بسیار بزرگ و مثبت در آینده تجاری کشور می‌شود، اما در لحظه اتفاق نمی‌افتند، در این حوزه‌ها نیز عقب‌ماندگی زیادی داریم با این حال، تعریف تجارت با کشورهای مختلف در این دولت شتاب بیشتری گرفت.
وی یکی از ظرفیت‌های سازمان توسعه را مذاکره در موافقت نامه‌های چندجانبه دانست و گفت: از سال گذشته درگیر چند توافقنامه شدیم از جمله اتحادیه اوراسیا که پارسال نهایی شد اما یکی از کشورها درخواستی داشت که باعث بررسی دوباره شد الان نهایی شده قرار است تا آخر سال میلادی به امضای پنج کشور و ایران برسد.
رئیس سازمان توسعه و تجارت ایران با اشاره به مذاکره با کشورهای مختلف در حوزه بریکس افزود: است واحد پولی جدیدی برای کشورهای بریکس تعریف شود که پول این کشورها تغییر می‌کند و این بخش بسیار چابک‌تر از شانگهای پیش می‌رود، همچنین در بخش تجارت آزاد با کشورها نیز توافق با سوریه در حال نهایی شدن است زیرا در سفر رئیس‌جمهور به این کشور گروه‌های ممنوعه به توافق اضافه شدند و امیدواریم به‌زودی نخستین تجارت آزاد کشور اتفاق بیفتد، دومین کشور ونزوئلا است که به‌زودی بخش نهایی آن آماده می‌شود، پاکستان، ترکیه، مالزی و کشورهای دیگر نیز علاقه‌مند به این همکاری هستند.
نمایشگاه اوراسیا ابتکار ایران است
وی ابراز امیدواری کرد که تجارت آزاد از سال آینده با دو فوریت در مجلس به تصویب برسد و گفت: لایحه مربوط به اندونزی که امضا شده و به مجلس رفته است، امیدوارم به این مجلس برسد، البته اولویت ما اتحادیه اوراسیا است که زمینه‌ساز تجارت آزاد با پنج کشور عضو این پیمان است و امیدواریم در کنار رشد و تعامل با کشورهای اوراسیا، تجربه خوبی را برای پیوستن به تجارت شانگهای فراهم کند.
ضیغمی نمایشگاه اوراسیا را ابتکار ایران دانست و ادامه داد: در این نمایشگاه قرار است شرکت‌های ایرانی و شش کشور عضو در تهران از سیزدهم تا شانزدهم آذرماه، ظرفیت‌های صادراتی خود را در تهران عرضه کنند.
وی درباره سهم ۳.۵ درصدی صنعت در صادرات ۲۴ میلیارد دلاری کشور تصریح کرد: جدا از تولیدات صنایع دستی، فرش و خشکبار که همواره به عنوان برند ایران از آن یاد می‌شود، ما یک کشور نفتی بودیم، سال ۱۳۷۰ که رهبر معظم انقلاب هشدار دادند که نباید فقط به نفت تکیه کنیم و صادرات از حوزه پتروشیمی آغاز شد.
لزوم افزایش ظرفیت دانش بنیان‌ها
رئیس سازمان توسعه و تجارت ایران با اشاره به رشد ۱۲۰ میلیون دلاری صادرات گروه‌های صنعتی در شش ماهه نخست سال جاری گفت: ارزش صادرات در گروه پتروشیمی و حوزه‌های معدنی به دلیل اتفاقات جهانی ۳۰ تا ۷۰ درصد کاهش داشته است، اما در حوزه صنعت نه تنها ارزش کاهش نداشته، بلکه از نظر وزن افزایش یافته است و برای صادرات کالاهای دارای ارزش افزوده بالاتر وارد فاز سوم در صنایع شدیم که صادرات کالاهای کشاورزی و کالاهای دانش‌بنیان است.
وی یادآور شد: درست است که بعضی کالاهای وارداتی ارزش زیادی دارد اما در حوزه صنعت هنوز خیلی عقب نیستیم و می‌توانیم صنایع تبدیلی و هایتک را با کالاهای دارای ارزش افزوده، عوض کنیم.
ضیغمی وضعیت صادرات صنعتی در بخش قطعات خودرو، لوازم خانگی و بعضی ماشین‌آلات از جمله تراکتور را مناسب دانست و گفت: در حوزه هایتک که گروه صنعتی در نظر گرفته می‌شود و تجهیزات پزشکی جزو آن است، اگر بخواهیم جهش در صادرات داشته باشیم در مواد خام ممکن نیست، بلکه با افزایش ظرفیت در حوزه دانش‌بنیان می‌توان به‌راحتی اشتغال باکیفیت را ایجاد کرد که ارزآوری خوبی برای کشور خواهد داشت.
