حاج آقا رحیم ارباب عالمی برجسته‌ و صاحب نام مکتب اصفهان+ فیلم

به گزارش خبرنگار نبض وطن، در سال ۱۲۹۷ ه.ق در قریه «چرمهین» اصفهان و در خانه حاج علی پناه پسری به دنیا آمد که نام او را «رحیم» گذاشتند. پدر آقا رحیم، حاج علی پناه، مشهور به ارباب حاج آقا (فرزند عبدالله مشهور به ارباب آقا) فرزند حاج علی پناه فرزند ملا عبدالله شیرانی بود. آقا رحیم در خانواده‌ای رشد کرد که افرادی باسواد، اهل شعر و ادب و تاریخ بودند. پدر ایشان در شعر، تخلص «لنگر» داشت و سال‌ها با عمان سامانی و دهقان سامانی و ملا محمد همامی و دیگر شعرای معاصرش جلسات شعر داشت. آقا رحیم نیز بیش‌تر اشعار فارسی حافظ و مولانا و شعرای عرب را که حفظ داشت، ‌از دوره کودکی خود و از طریق شنیدن از زبان پدر و عمویش بوده است.

وی بزرگ‌‌ترین فرزند خانواده‌اش بود. دو برادر و یک خواهر داشت. یکی از برادرانش، عبدالله ارباب استاد بزرگ خط نسخ بود و قرآن و کتاب‌های دعا را با این خط می‌‌نوشت. دومین برادر وی، حاج عبدالعلی ارباب بود. او مردی باسواد و اهل کمال بود که مخارج خانواده به همت وی تأمین می‌‌شد. اجداد آقا رحیم ارباب «از اعیان دهاقین و مشاهیر نجبا و بزرگ زادگان قریه چرمهین از قرای معروف روستای لنجان اصفهان و صاحب مال و ثروت بودند و بدین سبب به لقب ارباب خوانده می‌شود. پدر و عمویش از ستم «بختیاری‌ها گریخته به شهر آمدند که تظلم کنند؛ اما چه نتیجه که حاکم، خود فاسدتر از آنها (بختیاری‌ها) بود و به ناچار برای همیشه در اصفهان و در محله‌ باغ همایون سابق و باغ تختی امروزی ساکن شدند و محل سکونت آنها چهار خانه تو در تو بود که چهار طرف این خانه‌ها اتاق وجود داشت ‌و هشت خانوار که حدود شصت نفر بودند در صلح و صفا و ‌آرامش می‌زیستند.

آقا رحیم ارباب، ادبیات فارسی و بخشی از صرف و نحو را در کودکی، نزد ملا محمد همامی در «چرمهین» خواند. وی در اصفهان، بقیه مقدمات و سطوح را نزد حاج میرزا بدیع، قوانین اصول را نزد علامه آیت‌الله آقا سید محمدباقر درچه‌ای و خارج اصول فقه را نزد سید ابوالقاسم دهکردی و حاج آقا منیر احمدآبادی آموخت. فلسفه، هیئت و ریاضیات را نزد جهانگیرخان قشقایی و ‌آخوند ملا محمد کاشی فراگرفت. وی ۴ سال به فراگیری اسفار نزد حاجی ملا اسماعیل درب کوشکی پرداخت. او برای ادامه تحصیلات، به عراق رفت و در درس میرزا محمد حسن شیرازی شرکت کرد، تا به مقام اجتهاد نائل آمد.

ارادت و عشق آقا رحیم به استادانش، به خصوص جهانگیرخان قشقایی و آخوند کاشی به حدی بود که نظیرش در کم‌تر کسی دیده شده است. در خصوص ویژگی‌های اخلاقی حاج آقا رحیم ارباب باید گفت که وی مردی بود که جذبه معنوی‌اش، کوچک و بزرگ را به تکریم و تعظیم وامی‌داشت و سخنان کوتاه و پرلطفش هر کسی را به قبول و اطاعت ترغیب می‌‌کرد. همیشه با طمأنینه راه می‌‌رفت و چشم به سوی زمین داشت. ابتدا، از طریق صدا دیگران را می‌‌شناخت و بعد آنها را می‌‌دید. به اندک غذایی قانع بود، غذای اصلی او را لبنیات تشکیل می‌‌داد. اگر به مهمانی می‌‌رفت ساده‌ترین غذا را می‌‌خورد. عادت او، خوردن چند استکان چای بود. هرگز با هیچ کس، بچه و بزرگ، با لحن تند و خشن سخن نمی‌‌گفت و همه را با لفظ آقا یا خانم صدا می‌‌زد. او با بچه‌هایی که شلوغ می‌‌کردند، درشتی نمی‌‌کرد و با مهربانی برخورد می‌‌کرد. هر کس به ملاقات او می‌‌رفت، تا آنجا که توان داشت در تکریم و تعظیم او می‌‌کوشید و در مقابل او به پا می‌خاست. کم‌تر کسی دیده شده است که هنگام سخن گفتن از استادان خود و بزرگان گذشته و حال، تا آن حد احترام آمیز سخن گوید. آیت‌الله ارباب نزدیک به یک قرن زیست. این حکیم فرزانه در خصوص راز طولانی بودن عمر خود گفته است: «من هیچ وقت بدخواه کسی نبودم.»  سرانجام این عالم وارسته در ۱۸ ذی الحجه ۱۳۹۶ ه . ق. مصادف با ۱۹ آذر ماه ۱۳۵۵ ه. ش و در روز عید غدیر دارفانی را وداع گفت.