معلمان قدر خود را بدانند همیشه فرصت خدمت ندارند

به گزارش نبض وطن، دانش آموزان امانت الهی هستند که گستراندن چتر حمایتی تعلیم و تربیت بر سر این نسل ها می‌تواند آینده کشور را تضمین کند برهمین اساس هیچ‌کس نمی‌تواند نقش و جایگاه رفیع مقام معلم را در تحقق این مهم منکر شود، رسالت معلمان که همان اساس رسالت انبیاست، هدایت انسان‌ها در مسیر دانش، کرامت و ارزش‌های اخلاقی است و در این مسیر مقدس بزرگانی گام نهاده‌اند که شهید مطهری از جمله آنهاست. به بهانه روز معلم با آذر رجایی معلم پیشکسوت و بانوی فعال فرهنگی شهرستان لنجان گفتگویی داشتیم که در ادامه می خوانید:
لطفا خودتان را معرفی کنید؟
آذررجایی هستم ، متولد : ۱۳۳۴ کارشناس زبان و ادبیات فارسی علوم تربیتی دانشگاه اصفهان ۱۳۵۸_۱۳۵۷
معلمی(تدریس)را از چه سالی شروع کردید؟
مهرسال تحصیلی ۱۳۵۸ تدریس را شروع کردم.
در شروع کار چه دروسی را تدریس می کردید؟
اولین برنامه ای که برای تدریس به من دادند ؛ بیست و چهار ساعت درهفته بود که غیراز دروس ادبیات تخصصی و عمومی ، علی رغم میلم دروس دیگری چون ، جامعه شناسی _ علوم اجتماعی،دینی و قرآن _ابزار شناسی هندسه و….دادند که بتوانند برنامه خود را ببندند!
کلاسهای درستان چگونه بود؟
از سال اول تدریسم تاآخرین ساعات بازنشستگی،‌ در بدو ورود به کلاسها با رفتار و اعمال و کلامم ، ارتباطی محترمانه درعین حال صمیمی ، با دانش آموزان برقرار می کردم .ضمنِ جدیت ، انعطاف پذیر هم بودم .حتی بعضی دانش آموزان درسنخوان را هم، با احترام به رو در بایستی می انداختم و تاحدودی تا با کلاس هم آهنگ شوند.
در زمانی که شما در حال تحصیل بودید، روابط ما بین عوامل آموزشی چگونه بود و با وضعیت امروز چه تفاوت هایی دارد؟
زمان تحصیل ما، مدارس ، “معلم مداری” بود. باید این را نیز گفت آن زمان، به خاطر وضعیت ویژه کشور ، گرچه معلم ، آن ابهت و احترام قبل را نداشت اما برای دانش آموزان قابل احترام بودند .
من با دانش آموزان امروزی ، مراوده چندانی نداشته ام ، ولی در مجموع با مشاهده جریان تحصیل فرزندان و نوه هایمان ، فکر می کنم حدود سی ، چهل سال است که مردم در زندگی دهکده جهانی با شناخت حق و حقوق واقعی خود در حوزه های اقتصادی ، سیاسی و فرهنگی ، بسیار متحول شده اند .این مسئله طبیعتا در تربیت فرزندان هم موثر بوده است لذا در توقعات و طلب وصول حق و حقوقشان هم فرق فاحشی بین دانش آموزان و حتی معلمان زمان ما با امروزی ها وجود دارد .
دانش آموزان نسل امروز با دانش آموزان زمان شما چه تفاوت هایی دارند؟
همانطور که نسل ما بنا به اقتضای زمان ، با نسل والدینمان بسیار متفاوت بود ، به همان نسبت ، شاید هم بیشتر ، دانش آموزان نسل امروز با زمان ما از هرلحاظ متفاوتند .بارزترین آن ، سیستم جدید آموزشی است و مدرک گرایی است.
علل افت تحصیلی دانش آموزان امروز را درچه می بینید؟
شاید از دید ما، نسل جدید، تنبل و زیاده خواه شده باشند ولی باید پذیرفت ؛ در روند امور اجتماعی امروزه جامعه ما، چندان نیازی به کارِ یَدی نیست از این رو درصد اندکی از دانش آموزان واقعا با هوش و استعداد به دانشگاههای دولتی راه پیدا می کنند گرچه بیشماری با اخذ مدارک تحصیلی عالی هم بعداز صرف سالها عمر و جوانی ، بدون کار و آینده ای مبهم ، در اجتماع رها می شوند .
شما با قضیۀ کنکور چگونه برخورد می کردید؟
باتمام وجود و انرژی ، در همه کلاسها از اول تا چهارم ، هردرس را کامل تدریس می کردم سپس روی بعضی مطالب علامت گذاری و تاکید می کردم .نمونه سوالات تست امتحانات سالهای قبل را در اختیارشان می گذاشتم .حتما در کلاسهای چهارم ، علاوه بر امتحانات کلاسی و ثلث‌ها، برای آماده سازی آزمون کنکور ، چندین بار از تمام مطالب مورد تدریسم ، آزمون تست می گرفتم.ضمن اینکه ، گاهی بنا به درخواست دبیرستان ، کلاس تست زنی اضافی هم برگزار می کردم.
ازقبول شدن چه کسی در کنکور، خیلی خوشحال و از قبول نشدن چه کسی خیلی ناراحت شدید؟
بی شک از قبولی و توفیق همه ، خیلی خوشحال می شدم مخصوصا دانش آموزانی که واقعا باهوش و استعداد بودند و پشتکار داشتند.
نام نمی برم اما هرسال ، با مقایسه قبولیها و عدم پذیرش بیشماری از عزیزان مستعد و درجه یک خیلی ناراحت می شدم .
با هوش ترین دانش آموز کلاس شما چه کسی بود؟
من معتقدم ؛بسیاری از دانش آموزان طول دوران تدریسم خیلی باهوش بودند .متاسفانه یا خوشبختانه، شاید معیارهای من دراین تشخیص با معیارهای دیگران متفاوت باشد !به نظر من باهوشترین دانش آموزان من ،افرادی هستند که ؛ موقعیت و وضعیت خود را زود ، ارزیابی کردند و فقط مدارک دانشگاهی را چوب جادوی برآورده شدن آرزوهای خود ننمودند !
آیا شما معلم فرزندان یا نزدیکان خود بوده اید؟
بله! فرزند ارشدم ، یک سال ،دانش آموزم بود.
اگر دوباره بخواهید انتخاب کنید،آیا همین مسیری که طی نموده اید را انتخاب می نماید؟
بله، با کمال میل !
چه توصیه ای به دبیران و معلمان فعلی دارید؟
با تعظیم به ساحت پاکشان ،توصیه می کنم ؛ معلمان قدر خود را بدانند چراکه همیشه فرصت خدمت ندارند و فرزندان این آب و خاک را که امانت گرانقدریست در دستان پرتوان شما ، برای زمان خود و قدمی فراترامروز ، تعلیم و تربیت کنید !
آیا شما به معلّمی به عنوان شغل و وسیله ی ارتزاق می نگرید؟ اگر نه چه دیدگاهی در این خصوص دارید؟
آنچه در زندگی امروزه ، محسوس و ملموس است ، سوای شعارِ معلمی ، شغل نیست! عشق است! زمانی می شود چنین ادعایی کرد که ملزومات اولیه معلم ،از منابع ویژه ای غیر از مواجب(حقوق) آموزش و پرورشی تامین گردد!وقتی با تاخیر چندروزه حقوق ماهیانه ، نظام زندگی معلم ( از پرداخت اقساط وامهای رنگ وارنگ ضروری) مختل می شود ، چگونه می توان ادعا کرد که ؛ معلمی عشق است و دیگر هیچ؟!
معلمان دیروز و امروز را چگونه ارزیابی می کنید؟
با‌ درود و سپاس از تمام همکاران دلسوز دیروز و امروز ، معتقدم ؛ کمابیش ، معلمان واقعی ، در همه اعصار ، بنا به شرایط زمان ، الحق ؛ از انجام آنچه مجاز بودند و در توان داشتند ، کوتاهی نکردند مگر آنهایی که به اشتباه، بنا به هردلیل موجه و غیر موجه ، درآموزش و پرورش بُرخوردند. چرا که آنان اصلا اینکاره نبودند.
به روز بودن معلمان، مطالعه مستمر و توجه به محتوای کیفی آموزشی چه نقش در پیشرفت تحصیلی دانش آموزان دارد؟
نقش اساسی دارد! معلم به روز ، دانش آموز به‌روز، تربیت می کند.کیفیت محتوای آموزشی نه تنها در تحصیل بلکه در تمام ادوار زندگی دانش آموز موثر خواهد بود!اگر زمانهای نه چندان دور ، انباشتن مغز دانش آموز از محفوظاتی که در آینده خیلی نزدیک به بوته فراموشی سپرده می شد ، ارزش بود ، امروزه ، با وجود سایتهای متنوع سهل الوصول ، دیگر نیست!
برای پیشرفت بیشتر و توسعه فرهنگی و در زمینه شکوفایی استعدادهای دانش آموزان چه راهکارهایی پیشنهاد می کنید؟
در وهله اول ، باید در مقطع ابتدایی ، بدون انحصار و سهمیه بندی ،استعداد یابی کرد سپس با توجه به استعدادها ، زمینه برای رشد و‌ بالیدن فراهم ساخت و امکانات موجود را رایگان ، در اختیار گذاشت !
از نحوه بازنشستگی خود راضی بودید و به چه صورت انجام گرفت؟
من ، طبق قانون بازنشستگی سال ۱۳۷۵ داوطلب ، پیش از موعد ، با بیست و یک سال سابقه و بیست و یک روزحقوق ، باز نشست شدم .
آیا از دوران بازنشستگی خود راضی هستید،و در این دوران به چه فعالیتهایی مشغول هستید؟
بله ! با جان و دل ،زمزمه کنان ؛
(ای که پنجاه رفت و در خوابی !
مگر ؛ این چند روزه دریابی ! )
دوران بازنشستگی را زمان حسابرسی عمر رفته می دانم و قلم می زنم .