به گزارش خبرنگار نبض وطن، زرین شهر خطه طلایی ایران نگینی سبز بر پهنه استان اصفهان که زیباترین سواحل رودخانه زاینده رود را به خود اختصاص داده نامی آشنا برای طبیعت دوستان و گردشگران بوده و سال‌ها است که در ایام مختلف سال خصوصاً ایام نوروز با سفر و حضور مسافران و گردشگران عجین شده است.
مجاورت این شهر ساحلی با شالیزارهای برنج، باغات و نهالستان‌ها سبب پیدایش محیطی سرسبز شده و منظره و طبیعتی با طراوت و زیبا و دلنشین را به ارمغان آورده است و آوازه زرین شهر همواره با شهرت و خوش نامی همراه بوده و همت مردمان این شهر زبانزد شهرهای اطراف و اکناف است.
زرین شهر با پیشینه‌ای کهن به عنوان خاستگاه تاریخ و فرهنگ غنی شهرستان لنجان ایفای نقش کرده و وجود آثاری همچون مسجد صباحی (مربوط به سده پنجم هجری)، مسجد رحیم خان (جامع)، سنگ نگاره‌ها، ظروف سفالی به همراه گرمابه‌ها و کبوتر خانه‌ها نشانه‌ای بر این مدعاست.
خطه زر خیز زرین شهر شهری جذاب و دوست داشتنی است که وجود رودخانه و انهار منشعب از آن و خاک حاصلخیز و چندین رشته قنات سبب شده تا سال‌ها کشاورزی حرفه مردمان این دیار بامسما باشد و برنج اصیل لنجانی که دارای طعم و مزه منحصر به فرد بوده به عنوان یکی از محصولات استراتژیک این دیار شناخته شود.
برنج لنجان با عطر و طعم خاص خود طرفداران بسیار زیادی را جذب کرده و علاوه بر استان اصفهان آوازه این برنج به شهرهای دیگر ایران نیز رسیده و به عنوان سوغات خواهان بی‌شماری دارد.
علاوه بر مشاغل کشاورزی و باغداری، مشاغلی همچون آهنگری، نجاری، طناب بافی، توربافی، مسگری، سفیدگری، آسیابانی، پولک و نبات سازی، عصاری، برنج کوبی، طبابت، تخت کشی و غیره از جمله پیشه‌های کهن خطه طلایی ایران است.
علاوه بر پیشه‌های کهن زرین شهر همانند دیگر شهرستان‌های ایران از قابلیت‌های بالقوه صنایع دستی برخوردار است که از جمله این هنرهای سنتی می‌توان به قلم‌زنی، معرق چوب، منبت‌کاری، گلیم‌بافی، ساز سازی، کنده‌کاری روی چوب، نقاشی روی سفال، سراجی سنتی (مصنوعات چرمی)، قالی‌بافی، سرمه‌دوزی، ملیله‌دوزی، پولک و منجوق‌دوزی، نگارگری ایرانی شامل مینیاتورسازی، تذهیب و تشعیر، صحافی (جلدسازی)، خطاطی، قلمکاری، طلاسازی سنتی (زیورآلات)، دوخت لباس‌های سنتی، بافتنی‌های سنتی، سوخت‌روی چوب، نقش‌اندازی با ساقه برنج و گندم و حصیربافی اشاره کرد.
پارک ساحلی زرین شهر، نگین سبز زاینده‌رود
پارک بزرگ ساحلی زرین شهر در حاشیه‌ی زاینده رود از جاذبه‌های دیدنی زرین شهر به شمار می‌آید که در منطقه‌ی جنوبی شهر و در حاشیه‌ی شمالی زاینده رود قرار دارد.
این پارک ساحلی با طول ۱۶۰۰ متر و از مساحتی معادل ۲۰۰ هزار مترمربع دریاچه‌ای مصنوعی را به وسعت ۳۰ هزار مترمربع در دل خود جای داده و محیطی زیبا برای قایقرانی و ماهیگیری است که به طور محسوسی بر جاذبه و جمعیت این پارک افزوده است.
اجرای طرح‌های متعدد از جمله فضای سبز منحصر به فرد، مراکز تفریحات سالم بویژه جهت استفاده‌ی کودکان و ساختمان‌های مربوط به مراکز پذیرایی و رستوران‌ها امکانات قابل قبولی را برای استفاده شهروندان و گردشگران از اوقات فراغت خود فراهم آورده به گونه‌ای که همواره به عنوان یک جاذبه‌ی تفریحی و گردشگری میزبان هموطنان از نقاط مختلف کشور است.
مسجد جامع زرین‌شهر
مسجد جامع زرین شهر یکی از قدیمی‌ترین بناهای مذهبی شهرستان لنجان به شمار می‌آید که به شکل زیبا و با استفاده از فنون معماری اسلامی در حدود ۲۰۰ سال قبل توسط مرحوم حاج رحیم خان ساخته شده است.
این مسجد دارای یک شبستان جنوبی با ۴۰ ستون است که از خشت و گل ساخته شده و سقف آن با صورت مقعر و متصل به ستون‌ها بوده که به دلیل مورد استفاده قرار گرفتن در فصل سرما پایین‌تر از سطح زمین این بنا ساخته شده است.
مسجد جامع زرین‌شهر دارای پنج درب ورودی و خروجی است که درب اصلی آن دارای دو سکو است و سر درب آن با آجر و کاشی کار شده و زنجیری بالای درب اصلی مسجد به نشانه سنبل زنجیر تراز و عدالت نصب بوده یعنی هر خطاکاری به مسجد پناه می‌آورد مدتی در مصونیت قرار داشته تا خود از مسجد خارج شود و به نقل از گذشتگان، مردم محل جهت حل و رفع اختلافات بین خود در محضر عالم وقت به این مکان می‌آمده‌اند.
صحن این مسجد نیز به شکل چهار ضلعی بسیار زیبا از چهار صفحه بزرگ و ۱۲ ایوانچه کوچک تشکیل شده و به عنوان حسینیه مورد استفاده قرار می‌گرفته است.
در قسمت شرقی صحن حجره‌هایی تعبیه گردید که زمانی طلاب و عالمان در آن به کسب معارف و علوم دینی پرداخته و در واقع حکم حوزه علمیه را داشته است.
با گذشت زمان این قسمت از مسجد محل دفن اطباء و کدخداها، قسمت غربی صحن مسجد محل دفن خوانین، قسمت شمالی مکان دفن موذن‌ها و قسمت جنوبی صحن مسجد نیز مکان دفن علما و اندیشمندان از جمله آیت الله شیخ عبدالوهاب ریزی پدر مرجع بزرگوار عالم تشیع شیخ مرتضی ریزی مدفون در تکیه ریزی تخت فولاد اصفهان مورد استفاده قرار گرفت.
مسجد جامع زرین شهر در تاریخ ۲۴/۱۲/۱۳۸۴ به شماره ثبت ۱۵۱۹۰ در مجموعه آثار تاریخی ایران ثبت شده است.
برج کبوتر باغ برجی زرین‌شهر
کبوتر خانه‌ها برج‌هایی شگفت‌انگیز و زیبا ساخته شده از خشت خام کاه‌گل و گل که با داشتن لانه‌های انبوه جهت کبوتران در کنار باغ‌ها و اراضی کشاورزی ایجاد شده و هدف آنها بهره برداری از کود کبوتر بوده است.
برج کبوتر باغ برجی زرین شهر در بین باغ‌های شرقی شهر قرار دارد و از نوع دو استوانه‌ای و در دو طبقه با دیرینگی صفویه می‌باشد که در تاریخ ۱۳۸۶ با شماره ۱۹۲۱۷ در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده است.
این اثر ملی در سال ۱۳۹۰ به دلایل مختلف بخشی از آن ویران شده بود که وضعیت نگران کننده برج کبوتر مجموعه مدیریت شهری زرین شهر را بر آن داشت تا در جهت ترمیم و بازسازی این اثر تاریخی اقدام کرده و با همکاری اداره میراث فرهنگی و گردشگری شهرستان لنجان این اثر تاریخی در سال ۱۴۰۰ بازسازی و مرمت شد.
مسجد صباحی
در جنوب شرقی زرین‌شهر و در محلی که بنا به باور عمومی زیستگاه اولیه مردم این شهر بوده است مسجدی قرار دارد که با توجه به شواهد موجود توسط اسماعیلیان در دوران اقتدار آنان در این منطقه (قرن پنجم هجری) برای بزرگداشت حسن صباح و تکریم از وی احداث شده و از همین رو مسجد صباح نام گرفت که در مرور زمان بر اثر کثرت استعمال و تاثیرپذیری از لهجه‌ها مسجد صباحی خوانده شد.
بنای اولیه این مسجد از خشت‌های بزرگ و ضخیم مشابه خشت‌های به کاررفته در ساختمان آتشگاه اصفهان متعلق به دوران ساسانی بنا شده است و از همین رو بسیاری از باستان‌شناسان قدمت بنای مذکور را به دوران پیش از اسلام مربوط دانسته و ماهیت اولیه آن را آتشکده‌ای مربوط به عصر حاکمیت ساسانیان می‌دانند و با تکیه بر سنت رایج دوران اولیه اسلامی در تبدیل آتشکده‌ها به مساجد و زیارتگاه‌های اسلامی بر این اعتقاد پای می‌فشارند.
بنای قدیمی مسجد هشت ضلعی و ضخامت دیوارهای آن حدود دو متر و سقف آن گنبدی با ارتفاع متوسط بوده و راهروهایی در شمال و جنوب و یک راه ورودی به پشت بام داشت ولی اینک تنها دارای یک گنبد و دو مناره و یک صحن کوچک است.
این مسجد در زمان احداث در داخل آبادی بوده لیکن به تدریج با گسترش آبادی به سمت زمین‌های مرتفع شمال و غرب این محل متروک شده و اینک در بطن مزارع حاشیه شرق زرین شهر واقع شده است.
مسجد صباحی در بین مردم جایگاهی ویژه‌ای داشته و همچنان سنت کهن «نذری‌پزان» در این مکان همچون قدیم‌الایام رواج دارد.
حمام ساحل، به یادگار مانده از عهد قاجار
حمام حاج رضاقلی سلیمیان ریزی معروف به حمام ساحل زرین‌شهر با مساحتی در حدود ۴۰۰ متر مربع دارای دو بخشی قدیمی و تقریباً نوساز است که در سال ۱۳۱۳ هجری قمری توسط حاج رضاقلی سلیمیان ریزی وقف شده است.
قدمت این حمام به دوره قاجاریه باز می‌شود و بخش قدیمی این حمام شامل سر بی نه، گرم‌خانه و خزینه بوده که سقف این حمام با استفاده از گنبدهایی پوشیده شده و بخش‌هایی از آن نیز بر روی ستون‌هایی قرار گرفته است.
این اثر تاریخی به شماره ثبت ۳۱۱۹۹ در تاریخ ۲۴/۱۰/۱۳۹۳ در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.
دمپخت‌لاخولی، میراث ناملموس زرین‌شهر
زرین‌شهر مانند دیگر شهرهای ایران آداب و رسوم خاصی دارد و در زمانی که میهمان به خانه مردم این دیار می‌آید با یکی از غذاهای پر طرفدار خود که در کشور زبانزد است از آن پذیرایی می‌کنند.
دمپخت لاخولی محبوب‌ترین غذای محلی لنجان است که معروفیت خاصی دارد که با پخت آن کوچه‌ها سرشار از عطر برنج می‌شود اما پخت این نوع برنج شیوه خاص خود را دارد.
دمپخت لاخولی با برنج لنجان، گوشت گوسفند، سبزی (تره و شوید)، ماش، گوجه و …، به صورت سنتی و بر روی آتش هیزم پخته می‌شود. از نکات حائز اهمیت این غذا این است که بسیار لذیذ بوده و دارای طعم و عطر فوق العاده ای است که آن هم به دلیل طعم و عطر برنج لنجان است که در آن استفاده می‌شود.
شیوه پخت انواع دم پخت لاخولی لنجان در فهرست میراث فرهنگی ناملموس کشور به شماره ۲۳۵۷ در تاریخ ۱۲/۱۲/۱۳۹۹ به ثبت رسیده است.
از دیگر غذاهای سنتی این منطقه که هنوز مرسوم مانده آش شیر (شیر برنج)، آش شله‌ماش با سبزی، آش کشک، کته، انواع دمپخت، شله‌زرد و انواع چلو است که پیشنهاد می‌کنیم اگر به شهر زرین‌شهر سفر کردید حتماً از این غذاهای سنتی میل کنید.
